Αυτό που θυμάμαι εγώ από τη φοιτητική μου ζωή στο Leeds είναι η συχνή ερώτηση «Μα πως ένας έλληνας αποφάσισε να διαλέξει το Leeds για σπουδές;». Κι ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις (φαινόταν από το γλυκό χαμόγελο) η ερώτηση μεταφραζόταν «Μα καλά είσαι τρελός που άφησες τον ήλιο για τη συννεφιά;» υπήρχαν μερικές άλλες που το βλέμμα πίσω από την ερώτηση θύμιζε νεοεισερχόμενο βουλευτή στο ελληνικό κοινοβούλιο κατά την συνάντηση του με αλβανό εργάτη ή κούρδο πρόσφυγα, ήτοι: «γιατί δεν έμενες σπίτι σου;». Και μιας και δεν απάντησα ποτέ στο ερώτημα, μου δίνει την ευκαιρία η προηγούμενη δημοσίευση να το κάνω: «Η δική μου η χώρα δεν με αξιολόγησε ποτέ ως αρκετά έξυπνο για να μου διδάξει πως θα προσφέρω ως σπουδασμένος εργάτης!». Δεν με ήθελε ούτε για το Δημόσιο αλλά ούτε και για άλλη θέση του Ιδιωτικού Τομέα η οποία να απαιτεί γνώσεις και ειδικές δεξιότητες. Ίσως στο μαύρο κουτί που λέγεται εισαγωγικές ή γενικές εξετάσεις να υπάρχει ειδικός αισθητήρας (sensor - σπούδασα στο εξωτερικό, πρέπει να πετάω και καμία λέξη αγγλιστί για να το θυμίζω) ο οποίος εντοπίζει αν τα λεφτά του φροντιστηρίου έρχονται από την οικοδομή ή από άλλη απασχόληση. Μόλις ο αισθητήρας εντοπίσει τσιμέντο και σκλήθρες από τα «λατάκια» βγάζει πόρισμα (mega-hint) για τους διορθωτές: αυτός κάνει για οικοδόμος, ξέρει τη δουλειά, έχει συνηθίσει τη μυρωδιά του τσιμέντου στα ρούχα του πατέρα του, ξαναδιαβάστε την έκθεση του - φαίνεται η έλλειψη καλλιέργειας, τι σχέση έχει το σκεπάρνι με το νυστέρι: κάτω από τη βάση (εισαγωγής)!
Επειδή όμως η εποχή που με βάση τον οικογενειακό φάκελο αποφασίζονταν οι καλοκαιρινές σου διακοπές σε Γυάρο, Ανάφη, Μακρόνησο ή Ακροναυπλία είχε περάσει, αποφάσισα να αγνοήσω το πόρισμα, πήρα το δισάκι μου και κίνησα για το Γιόρκσαϊρ! Βλέπεις, ο φιλελεύθερος καπιταλισμός επιτρέπει την ψευδαίσθηση της ελευθερίας των επιλογών και αν είσαι, ατομικά και οικογενειακά, σκληρό καρύδι και έχεις αποφασίζει ότι δεν θα περάσει το καπρίτσιο του αισθητήρα, βάζεις σε υποχρεωτική νηστεία (μη θρησκευτικού χαρακτήρα) μάνα, πατέρα και αδελφή, τους παίρνεις τα λεφτά και χτίζεις μέρος της νέας πτέρυγας «Claredon Wing» στο Πανεπιστήμιο του Leeds. Το γεγονός ότι κατάφερα να αποφύγω τη «θέση στον ήλιο» (της οικοδομής) και να βρω μια θέση στη σκιά του γραφείου οφείλεται λίγο στο πτυχίο αλλά πολύ περισσότερο στην ετερο-απασχόληση, τον συμβιβασμό με την πραγματικότητα (το λέω ρεαλισμό για να νοιώθω καλύτερα) και φυσικά σε δύο καλά (η κακά - όπως το πάρει κανείς) της ελληνικής κοινωνίας: την στήριξη της οικογένειας (που συνεχίζει - όταν μπορεί - να στηρίζει τα παιδία της και αφού ασπρίσουν τα μαλλιά τους) και τα «κοινωνικά δίκτυα». Όχι δεν εννοώ - κατ’ ευφημισμό - το ρουσφέτι αλλά ένα θετικό (και αρνητικό) της ελληνικής κοινωνίας και κυρίως της επαρχίας: το ότι οι πιθανοί εργοδότες σου είναι σε πολλές περιπτώσεις άνθρωποι που σε γνωρίζουν από παιδί. Και αυτό ή που σε καταδικάζει ή που σε βοηθάει. Εγώ είχα την τύχη να με βοηθήσει.
Το γεγονός ότι προσωπικά κατάφερα να σπουδάσω - σε πείσμα του εξεταστικού συστήματος και να βρω δουλειά (έστω και άσχετη με τις σπουδές μου) έξω από την οικοδομή (που την είχα εξασφαλισμένη - κληρονομικό δικαίωμα) δεν δικαιώνει ούτε τον φιλελεύθερο καπιταλισμό, ούτε τα ιδιωτικά (ξένα ή ημεδαπά) πανεπιστήμια. Απλά με βάζει στη στατιστική αυτών που, όταν τους ξεβράσει το σύστημα δεν μένουν στα βράχια αλλά ξαναπέφτουν και φεύγουν όσο γίνεται πιο μακριά. Σε αυτή τη γωνιά του διαδικτύου δεν είμαι ο μόνος της παρέας που το έκανε αυτό. Ξέρω τουλάχιστον άλλους τρεις μετανάστες φοιτητές της «Φούσκας». Και δεν θεωρώ τυχαίο το ότι και εγώ ανατριχιάζω μαζί τους όταν νοιώθω να στραβοκοιτάζουν τον αλβανό μαθητή, τον πακιστανό εργάτη ή τον κούρδο πρόσφυγα: θυμάμαι πως ένοιωσα εκείνα τα δύο τρία άγρια βλέμματα στους δρόμους του Leeds, όταν αφηρημένος μίλαγα δυνατά στα ελληνικά με τους φίλους μου. Και εγώ σαν πολλούς από τους δικούς μας μετανάστες είχα φύγει διωγμένος (ή μήπως λέγεται αλλιώς το να σου κλείνουν όλες τις πόρτες) από τη χώρα μου!
Όλα αυτά, τα αυτοβιογραφικά, τα ανέφερα για να δώσω το υπόβαθρο των δικών μου απαντήσεων (ή καλύτερα ερωτήσεων) στη δημοσίευση του φίλου Όθωνα:
Φίλε Όθωνα, ξέρεις καλύτερα από μένα να διαβάζεις τα σχετικά κείμενα, κάπου εκεί στο άρθρο 16, παράγραφος 1 του Συντάγματος αναφέρει «H τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους. H ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα». Επίσης στην παράγραφο 4 διαβάζω το εξής: «Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Το Κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους.»
Με βάση τα ανωτέρω, εξήγησε μου σε παρακαλώ:
- Δικαιούμαι εγώ και οι άλλοι τρεις της «Φούσκας» να κατηγορήσουμε (και ποιόν) για παραβίαση του Συντάγματος αφού δεν μας επετράπη να εξασκήσουμε το δικαίωμα της παραγράφου 4 στη χώρα μας;
- Αφού η τέχνη, η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες και το Κράτος είναι υποχρεωμένο στην προαγωγή και την ανάπτυξη τους, ποιος θα πρέπει να κατηγορηθεί για την παραβίαση αυτών των επιταγών του Συντάγματος; Η κυβέρνηση και η βουλή έχουν χρέος να απαντήσουν; Υπάρχει ευθύνη στα πολιτικά κόμματα, την πανεπιστημιακή κοινότητα, τους φοιτητές και τις παρατάξεις τους για την πανθομολογούμενη αποτυχία του ελληνικού πανεπιστημίου να καλύψει την συνταγματική επιταγή των παραγράφων 1 και 4;
- Και για πες μου: ακόμα και αν καταργηθεί ή τροποποιηθεί σε δέκα χρόνια η παράγραφος 5 («H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση») θα πάψουν να υφίστανται οι παράγραφοι 1 και 4 οι οποίες καθιστούν την σημερινή κατάσταση εγκληματική αφού στερεί από πολλούς άξιους τις αντίστοιχες ελευθερίες; Ή μήπως θα πάψει να ισχύει η σημερινή κατάσταση;
- Επίσης: φταίει η τοπική αυτοδιοίκηση που δεν έχει δώσει ακόμα λύσεις στο θέμα, εκμεταλλευόμενη την παράγραφο 1 του Άρθρου 16; Και αν φταίει, γιατί πρόσφατα Το Βήμα σε πρωτοσέλιδο του ειρωνευόταν τη σχετική πρωτοβουλία του Προέδρου της ΚΕΔΚΕ Νικήτα Κακλαμάνη που στηρίζεται και από τον Πάρι Κουκουλόπουλο της μείζονος αντιπολίτευσης; Μήπως γιατί αν ιδρυθούν τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα πρέπει τον πρώτο λόγο να έχουν οι εκδότες; Η πρωτοβουλία είναι παλιά θέση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που αναβιώνει, ενδεχόμενα, χάριν σκοπιμότητας αλλά έχει πολιτική ουσία και ενδεχόμενα να αποτελεί λύση στο υφιστάμενο τέλμα.
- Αντιλαμβάνομαι ότι όλα τα ανωτέρω δεν αποτελούν τον πυρήνα του προβληματισμού σου για τη σχέση πανεπιστημίου, αγοράς και δημοσίου, αλλά μήπως επειδή σε όλα αυτά υπάρχει μια περίεργη και εγκληματική συνενοχή από όλους δεν έχουμε καταφέρει να αποκτήσουμε πανεπιστήμιο που να απαντάει πρώτα στις ανάγκες της κοινωνίας και μετά στις ανάγκες της (καπιταλιστικής) αγοράς;
- Μήπως κάνεις λάθος όταν αποδίδεις στο «κενό μεταξύ σύγχρονης Ελληνικής κρατικοποιημένης Ανώτατης παιδείας και ελεύθερης αγοράς» τα αμαρτήματα του κρατικιστικού καπιταλισμού που πρώτα φτιάχνει επιχειρήσεις και μετά τις πουλάει στους έλληνες και ξένους ιδιώτες ή καλύπτει τα οικονομικά εγκλήματα των τραπεζών; Αν έφτασε το δημόσιο να έχει τόσους υπαλλήλους και τα πανεπιστήμια να βγάζουν τόσους ανέργους είναι γιατί - με την ανοχή των πολιτών που επιλέγουν «ελεύθερα» τις κυβερνήσεις τους - αφήσαμε και αφήνουμε να παραβιάζονται θεμελιώδη και αυτονόητα συνταγματικά δικαιώματα μας. Το δικαίωμα στην εργασία (και όχι στην απασχόληση - απασχολούνται μόνο τα μωρά για να μην κάνουν φασαρία), το δικαίωμα στην εκπαίδευση, το δικαίωμα στην ενημέρωση, το δικαίωμα στην περίθαλψη, όλα αυτά τα δικαιώματα έχουν καταπατηθεί από ένα Κράτος που το βασικό του έγκλημα δεν είναι ότι έγινε μεγάλο αλλά το ότι προσπαθεί να γίνει κρυφός συνεταίρος των ιδιωτικών κεφαλαίων. Γιατί δεν υπάρχει κανένας καλύτερος συνεταίρος για τους ιδιώτες από αυτόν που απαξιώνει όλες αυτές τις παροχές-δικαιώματα προκειμένου να μας αναγκάσει να τις αγοράσουμε από την «ελεύθερη» αγορά. Μόνο που στην ελεύθερη αγορά ο αδύναμος (από όποια άποψη) μένει άνεργος, αμόρφωτος και όχι και πολύ υγιής.
- Ξαναρωτάω: Μήπως κάνεις λάθος όταν μιλάς για «κενό μεταξύ σύγχρονης Ελληνικής κρατικοποιημένης Ανώτατης παιδείας και ελεύθερης αγοράς»; Ξεχνάς πόσες εταιρείες - φανερές και κρυφές - εκκολάπτονται μέσα στα ελληνικά πανεπιστήμια και μάλιστα με εργασιακούς όρους που θα ζήλευαν ακόμα και ο Πινοσέτ και η Θάτσερ;
- Και για να μην σε κουράσω άλλο θα καταλήξω να συμφωνήσω σε ένα πράγμα μαζί σου: ναι η Ελληνική Πολιτεία έχει αποτύχει τόσο οικτρά στην προάσπιση θεμελιωδών δικαιωμάτων του Πολίτη που ακόμα και οι πιο δεξιές και φιλελεύθερες λύσεις φαντάζουν πρόοδος. Οπότε ας ιδιωτικοποιήσουμε την ανώτατη εκπαίδευση, ας βάλουμε την αγορά να δώσει τις λύσεις που το Κράτος, η κοινωνία και καθένας από εμάς απέτυχε να δώσει. Ναι! η αγορά να γίνει Κράτος, να μας μορφώσει, να μας ενημερώσει να μας δώσει αυτά που μας στερεί ο κρυφός της συνεταίρος! Ας ελπίσουμε ότι τότε θα βρίσκει ο νέος ευκολότερα, καλύτερη δουλειά. Ας ελπίσουμε ότι τα 600 Ευρώ θα γίνουν 1800 γιατί η αγορά (όταν κυριαρχήσει) θα είναι καλή με τον εργαζόμενο. Ας καταργήσουμε το Δημόσιο!
Δεν ξέρω αν όταν γίνουν όλα αυτά θα είναι καλύτερα τα πράγματα. Το μόνο που ξέρω είναι ότι θα μπω και εγώ σε (μη θρησκευτικού περιεχομένου) νηστεία για να στείλω τον μικρό Παναγή να σπουδάσει, ότι καλύτερο πιστεύει ότι πρέπει να σπουδάσει, όπως πριν χρόνια έκανε ο μεγάλος Παναγής και θα του μάθω αυτό που έλεγε ο - πάντα σε διακοπές στα νησιά του Αιγαίου - παππούς Παναγής: «στην αγέλη με τους λύκους μην κάνεις το πρόβατο γιατί θα σε φάνε, αλλά - αν μπορείς - άφησε το σπόρο για μια καλύτερη κοινωνία στα παιδιά σου - μπορεί και να φυτρώσει».
Με συγχωρείς φίλε Όθωνα, αλλά όσο προοδευτικότερη και αν φαντάζει η «ελεύθερη» αγορά από το σύνολο του πολιτικού κόσμου (δεξιού και αριστερού), λόγω της αποτυχίας του, δεν παύει να είναι μια αγέλη με λύκους.
Φιλικά,
Γ.Κ.
Υ.Γ.: Δεν ονειρεύτηκα ποτέ θέση στο ελληνικό Δημόσιο αν και κατά κάποιο τρόπο κατέληξα στον «ευρύτερο δημόσιο τομέα». Μεγάλωσα σε σπίτι ελεύθερου επαγγελματία και το ψωμί ήταν πάντα μετρημένο και σκονισμένο. Δεν κατηγορώ κανέναν που βλέπει έστω και στο Δημόσιο μια ελπίδα να ΕΡΓΑΣΤΕΙ. Κατηγορώ όμως όλους μας γιατί ευθυνόμαστε για την σιωπηλή ανοχή στην κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση παραβίαση του άρθρου 22 παράγραφος 1 του Συντάγματος («H εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Kράτος»). Και για όσο δεν επαναστατούμε για την διαρκή παραβίαση του Άρθρου 16, το Άρθρο 22 δεν θα είναι το μόνο που θα παραβιάζεται από το ίδιο το Κράτος και τους - από εμάς εκλεγμένους - διαχειριστές του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου